Ένας τρόπος για να αξιολογήσουμε πόσα άσχημα επηρεασμένοι είμαστε από τα πρώιμα χρόνια μας –εκεί όπου ίσως χρειάζεται να κατευθύνουμε περισσότερο την προσοχή μας και την προσπάθεια επανόρθωσης– είναι να αναγνωρίσουμε ένα εύρος δεικτών συναισθηματικής υγείας και να σκεφτούμε πώς τα πάμε σε σχέση με αυτούς. Συστήνονται τουλάχιστον τέσσερις βασικοί δείκτες.

1. Αγάπη για τον εαυτό

Αυτή είναι η ποιότητα που καθορίζει πόσο φίλοι μπορούμε να είμαστε με τον εαυτό μας και πόσο μπορούμε να παραμένουμε με το μέρος μας.

Όταν συναντάμε κάποιον που έχει πράγματα που εμείς δεν έχουμε, πόσο γρήγορα νιώθουμε λύπηση για τον εαυτό μας – και για πόσο μπορούμε να παραμείνουμε σίγουροι για αυτό που έχουμε και αυτό που είμαστε; Όταν κάποιος μας απογοητεύει ή μας γελοιοποιεί, μπορούμε να αγνοήσουμε την προσβολή, είμαστε ικανοί να αντιληφθούμε την παράλογη κακία πίσω από την προσβολή ή απομένουμε σκεπτικοί και συντετριμμένοι, ταυτιζόμενοι με την ετυμηγορία των εχθρών μας; Πόσο μπορεί η απόρριψη ή αποδοκιμασία της κοινής γνώμης να αντισταθμιστεί από την ανάμνηση της σταθερής προσοχής που λάβαμε από μερικά σημαντικά άτομα του παρελθόντος;

Στις σχέσεις, διαθέτουμε αρκετή αγάπη για τον εαυτό μας ώστε να εγκαταλείψουμε μια κακοποιητική σχέση ή έχουμε τοποθετήσει τόσο χαμηλά τον εαυτό μας που κουβαλάμε τη σιωπηρή πεποίθηση ότι το να μας βλάπτουν είναι αυτό που μας αξίζει;

Από μια διαφορετική σκοπιά, πόσο καλοί είμαστε στο να ζητάμε συγγνώμη από έναν ερωτικό σύντροφο για πράγματα που αποτελούν λάθη μας; Θα τολμούσαμε να παραδεχτούμε λάθη ή να αποδεχτούμε την ενοχή που μας φέρνει υπερβολικά κοντά στην παρελθοντική αίσθηση μηδαμινότητας;

Στην κρεβατοκάμαρα, πόσο αγνές και φυσιολογικές ή, εναλλακτικά, αηδιαστικές και αμαρτωλές νιώθουμε τις επιθυμίες μας; Ίσως είναι λίγο παράξενες, αλλά όχι κακές ή σκοτεινές, αφού προέρχονται από μέσα μας και εμείς δεν είμαστε κακοί.

Στη δουλειά, έχουμε μια λογική, καλά εδραιωμένη αίσθηση της αξίας του εαυτού μας – και έτσι νιώθουμε ικανοί να ζητήσουμε (και αναμένουμε εύλογα να πάρουμε) τις ανταμοιβές που μας αξίζουν; Μπορούμε να αντισταθούμε στην ανάγκη μας να ευχαριστούμε τους άλλους άκριτα; Γνωρίζουμε επαρκώς τη σημασία του να λέμε όχι;

2. Ειλικρίνεια

Η ειλικρίνεια καθορίζει την έκταση στην οποία δύσκολες ιδέες και ανησυχητικά γεγονότα μπορούν να συνειδητοποιηθούν, να εξερευνηθούν με νηφαλιότητα και να γίνουν αποδεκτά χωρίς άρνηση. Πόσο μπορούμε να παραδεχτούμε στον εαυτό μας ποιοι πραγματικά είμαστε – ακόμα και εάν, ή καλύτερα όταν, αυτό δεν είναι κάτι ευχάριστο; Μπορούμε να εξερευνήσουμε το μυαλό μας και να κοιτάξουμε στις σκοτεινές και προβληματισμένες γωνιές του χωρίς να δειλιάσουμε πολύ; Μπορούμε να παραδεχτούμε την ανοησία, τον φθόνο, τη θλίψη και τη σύγχυση;

Περιτριγυρισμένοι από άλλους, πόσο έτοιμοι είμαστε να μάθουμε; Χρειάζεται πάντα να παίρνουμε την κριτική που αφορά ένα μέρος του εαυτού μας ως επίθεση για οτιδήποτε σχετίζεται με εμάς; Πόσο έτοιμοι είμαστε να ακούσουμε, όταν πολύτιμα μαθήματα εμφανίζονται με οδυνηρές μορφές;

3. Επικοινωνία

Μπορούμε, υπομονετικά και λογικά, να εκφράσουμε τις απογοητεύσεις μας με λέξεις, ώστε να μπορέσουν οι άλλοι, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, να κατανοήσουν την πλευρά μας ή εσωτερικεύουμε τον πόνο, εκφράζοντας τον συμβολικά ή αποφορτίζοντάς τον μέσα από μια αντιπαραγωγική οργή;

Όταν οι άνθρωποι μας αναστατώνουν, νιώθουμε ότι έχουμε το δικαίωμα να το επικοινωνήσουμε ή πρέπει να κοπανάμε πόρτες και να υποχωρούμε σκυθρωποί; Όταν δεν υπάρχει η επιθυμητή απόκριση, ζητάμε από τους άλλους να μαντέψουν τι είναι αυτό που μας έχει εξαγριώσει ή μπορούμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη ότι οι άλλοι δεν είναι απλώς κακοήθεις όταν μας παρεξηγούν; Διαθέτουμε τις εσωτερικά εφόδια που απαιτούνται για να διδάσκουμε αντί να επιμένουμε;

4. Εμπιστοσύνη

Πόσο ριψοκίνδυνος είναι ο κόσμος; Πόσο έτοιμοι είμαστε να επιβιώσουμε από μια πρόκληση που έχει τη μορφή μιας ομιλίας, μια ερωτικής απόρριψης, ενός μακρινού ταξιδιού, ενός κοινού κρυολογήματος ή ενός οικονομικού προβλήματος; Πόσο κοντά είμαστε, κάθε στιγμή, στην καταστροφή; Από τι υλικό είμαστε φτιαγμένοι;

Μας αρέσουν οι νέες γνωριμίες ή θα είναι επιβλαβείς για μας; Αν είμαστε αποφασιστικοί, θα το δεχτούν οι άλλοι ή θα καταρρεύσουν; Θα καταλήξουν οι ανοίκειες καταστάσεις σε πανωλεθρία; Πόσο σφιχτά χρειάζεται να προσκολληθούμε στην αγάπη; Εάν αποστασιοποιηθούν για λίγο, θα επιστρέψουν; Πόσο ελεγκτικοί χρειάζεται να είμαστε; Μπορούμε να προσεγγίσουμε έναν εμφανισιακά ενδιαφέροντα άγνωστο ή να προσπεράσουμε κάποιον μη ικανοποιητικό;

Πιστεύουμε ότι ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος, ασφαλής και λογικός ώστε να έχουμε μια θεμιτή ευκαιρία να νιώσουμε ικανοποιημένοι – ή πρέπει να συμβιβαστούμε, δυσαρεστημένοι, με την έλλειψη αυθεντικότητας και κατανόησης;

Δεν πρόκειται για δικό μας λάθος ή, κατά μία έννοια, κανενός άλλου ότι σε πολλές από αυτές τις ερωτήσεις είναι δύσκολο να απαντήσουμε καταφατικά. Αλλά, έχοντας τες κατά νου, αρχίζουμε τουλάχιστον να κατανοούμε το είδος του σχήματος που έχουν οι πληγές μας και, επομένως, το είδος των επιδέσμων που είναι πιο κατάλληλοι για αυτές.

Επιμέλεια κειμένου: Αθανάσιος Κωτούλας

Πηγή: psychologynow.gr